Ստեղծողներ, ոչ թե սպառողներ. Բեկոր Փափազյանը` Թումոյի AI դարաշրջանի մասին

Թումոն վերջերս հայտարարեց տեխնոլոգիաների եւ դիզայնի կրթության նոր դարաշրջան մուտք գործելու մասին: 

Հոկտեմբերի 1-ից Հայաստանում Թումոյի բոլոր ուսանողներին հասանելի կդառնան AI բաղադրիչներով ինքնուսուցման վարժանքները, Գեներատիվ AI նոր ոլորտի դասընթացները եւ AI-ին նվիրված մեծ թվով աշխատարանները։

Itel.am-ին Թումոյի զարգացման գծով տնօրեն Բեկոր Փափազյանը պատմել է` ինչպես է կենտրոնը պատրաստվում կրթության նոր դարաշրջանին՝ առանց կորցնելու ինքնությունը, Թումոյի ծրագրերի եւ հայ երիտասարդության ապագայի մասին:

AI կրթությունը՝ սպառողից դեպի ստեղծող

AI-ը գնալով դառնում է խոշոր կազմակերպությունների կողմից մշակած գործիք: Վտանգավոր է, որ երիտասարդները զուտ սպառողի կարգավիճակում հայտնվեն: Մեզ դա շատ է վախեցնում, հատկապես Հայաստանում չենք ցանկանում, որ հայ պատանիները լինեն սպառողներ, որոնք ծառայում են այդ AI համակարգին:

Բեկոր Փափազյանը
photo © Մեդիամաքս

Միայն զգուշանալը բավարար չէ. հակառակը` պատանիները պետք է կարողանան AI համակարգերը դարձնեն գործիք, որը կարիերայի, ստեղծագործական եւ այլ նպատակներին կծառայի: Պետք է այնպես տիրապետել AI համակարգերին, որ հասկանան` ինչպես են դրանք աշխատում, ավելին իրենք մարզեն եւ դառնան AI ինժեներներ:

Թեեւ Հայաստանը կարող է չլինել ամենամրցունակ AI համակարգեր արտադրվող երկիրը, իհարկե, դրան էլ պետք է ձգտել, բայց հայ երիտասարդները կարող են դառնալ ամենամրցունակ AI օգտատերերը: Թումոն այդ նպատակն է դրել:

GenAI. Թումոյի նոր կրթական միջավայրը

Թումոյում AI բաղադրիչը միշտ էլ եղել է, այժմ փորձում ենք այն մասսայական դարձնել: Սկսած այս հոկտեմբերից՝ Թումոյում ներդրվելու է GenAI անունով AI-ի խորացված ուսուցման ծրագիր: Մեր մյուս ոլորտներին զուգահեռ՝ ծրագրավորում, ֆիլմերի ստեղծում, գրաֆիկ դիզայն, համակարգված ձեւով կգործի նաեւ GenAI դասընթացը: Կլինեն բազմաթիվ ուսուցման մոդուլներ երեք մակարդակով:

Արդեն փորձարկել ենք մի քանի պիլոտային ծրագիր. մեր զորավոր երիտասարդները, նույնիսկ 13-14 տարեկան պատանիները, բավականին լավ կարողանում են խորանալ եւ հաղթահարել խնդիրները: Արդյունքները ոգեւորիչ են: 

Մասնագետների պատրաստումն ու ենթակառուցվածքային ապահովումը

Թումոյում արդեն ունենք մի քանի AI մասնագետ: Ինքս MIT-ում աշխատել եմ AI լաբորատորիայում, որոշ գիտելիքներ ունեմ, բայց նաեւ Թումոյում կան հրաշալի մասնագետներ: 

Մեր խորհրդի անդամները նույնպես նշանակալի դեր ունեն, օրինակ, NVIDIA-ի փոխնախագահ Ռեւ Լեբարիդյանը, նախկինում Uber-ի ճարտարագիտական գծով տնօրեն Րաֆֆի Գրիգորյանը եւ այլ նշանավոր անձինք: 

Թումո Ակադեմիայում դասընթացավարներին նախապատրաստում ենք կոնկրետ մեր բովանդակությունը մատուցելու համար:

Բեկոր Փափազյանը
photo © Մեդիամաքս

Բացի այդ, 2020-ին ամերիկյան Tools Competition մեծ մրցույթին էինք դիմել ու AI-ի կատեգորիայում ամենաբարձր մրցանակը ստացել, որը ենթադրում էր նաեւ ֆինանսական ներդրում: Այդ միջոցները ներդրել ենք AI-ի նոր բաժնի ստեղծման մեջ` թանկարժեք սարքավորումներից մինչեւ մասնագետների պատրաստում:

Մեթոդական փոփոխություններն արագ զարգացող ոլորտում

Տեխնոլոգիական ոլորտի արագ փոփոխվելը մեծ մարտահրավեր է մեզ համար եւ մոտեցումը լրիվ փոխվել է: Արդեն ֆիքսված դասընթացներ չենք կազմում, դրանք մշտական մշակման փուլում են: Այսինքն` շատ հավանական է, որ այն AI-ի դասընթացը, որը մեկնարկելու է հոկտեմբերին, երեք ամիս հետո փոխվի: Ներկայում նույնիսկ դասընթացների դոկումենտացիա չենք անում, որովհետեւ շատ արագ են փոխվում: 

Փոխարենը ընթացակարգեր ենք ստեղծում, անընդհատ բարելավում դրանք: Բովանդակություն մշակող խումբը վերանայում է դասընթացները շատ ավելի հաճախ, քան առաջ: Նույնն էլ սպասում ենք մեր ուսանողներից, այսինքն` ուզում ենք, որ նրանք էլ սովորեն փոփոխություներին արագ արձագանքել ու հաղթահարեն դրանք, ինքնուրույն հայտնաբերեն նոր ու զարգացող տեխնոլոգիաները:

Էթիկական հարցերը եւ անվտանգությունը

Մենք համոզված ենք, որ AI-ն ինքնին պարունակում է վտանգներ, որոնք հաճախ չենք էլ գիտակցում։ Պաշտպանվելու ամենալավ ու միակ միջոցը գիտելիքն է: Անտեղյակությունն AI ոլորտում ավելի խոցելի է դարձնում: Մեր նպատակն է` երիտասարդները հասկանան, որ որոշ դեպքերում AI-ը իրենց խաբելու տեխնոլոգիա կարող է լինել, եւ կարողանան տիրապետել այդ մեխանիզմներին ու պաշտպանվել:

Բեկոր Փափազյանը
photo © Մեդիամաքս

Մենք ոչ միայն տեսական ձեւով ենք մատուցում այդ գիտելիքները, այլ գործնականում ստեղծում ենք այնպիսի իրավիճակներ, որոնց հետ ուսանողները կարող են առնչվել AI համակարգեր ստեղծելիս: Մենք ուզում ենք, որ մեր պատանիները հասկանան՝ երբ է իրենց խաբում AI-ը, երբ իրենց ստեղծած համակարգում կա, օրինակ, խտրականություն կամ էլ՝ երբ է մարզելու տվյալները (training data) ներառում սխալներ եւ այլն: 

Ոչ ֆորմալ կրթական մոդելը ոգեշնչման աղբյուր

Մենք արդեն երկխոսության մեջ ենք ԿԳՄՍ նախարարության հետ. FAST-ի, Teach for Armenia-ի եւ այլ կրթական ծրագրեր առաջարկող կազմակերպությունների հետ խորհրդակցության գործընթաց է սկսվել` նպաստելով AI կրթության ներմուծմանը դպրոցներում։ Այդ համագործակցությունը բոլոր կողմերին թույլ է տալիս լրացնել միմյանց:

Թումո լաբերի շրջանակում Թումոն համագործակցում է բոլոր առաջադեմ կազմակերպությունների հետ, ինչպիսին են ServiceTitan, Krisp, PicsArt եւ այլն: Մասնավորապես, հետաքրքիր առիթ է մեզ համար Firebird-ի AI գործարանի կառուցումը: Մեծ հույսեր ունենք, որ մեր ուսանողները նույնպես հասանելիություն կունենան այդ մասշտաբի համակարգիչներին եւ կկարողանան AI մարզումներ կատարել:

Թումոն թվերով

Արդեն մոտենում ենք 100 000 ուսանողի, եթե հաշվի առնենք թե՛ այսօրվա հաճախողներին, թե՛ շրջանավարտներին։ Միայն Հայաստանում ունենք ավելի քան 20 000 ակտիվ ուսանող, իսկ ամբողջ աշխարհում՝ 30 000-ից ավելի։ Թիվը, որն իսկապես կարեւորում ենք, տարեկան ուսուցման ժամերն են։ Մենք ապահովում ենք շուրջ 3 միլիոն ժամ ուսուցում, սա է մեզ համար ամենաէական ցուցանիշը։ Ոչ թե քանի մարդ է եկել, այլ՝ ինչ խորությամբ եւ հաճախականությամբ է նա ներգրավվել ուսումնական պրոցեսում։

Բեկոր Փափազյանը
photo © Մեդիամաքս

Արժեքներ, որ հիմք են ծառայել Թումոյի կայունությանը

Նման ընդգրկուն ու բազմաշերտ կառույցի հետեւում կանգնած են հստակ ձեւակերպված արժեքներ, որոնք Թումոն պահպանում է ստեղծման օրից։ 
Թումոյի թիմն այսօր արդեն մոտ 800 աշխատակից է ընդգրկում։ Աճը մեզ ստիպում է ավելի համակարգային մտածել, բայց միեւնույն ժամանակ մենք ուզում ենք պահել այն դինամիկան, որը մեզ ուժեղ է դարձրել։ Համարձակությունը, ճկունությունը, ստեղծագործականությունը մնում են մեր ԴՆԹ-ում։

Նունե Գրիգորյան 
Լուսանկարները` Ագապե Գրիգորյանի