Րաֆֆի Գրիգորյան. Հայկական ՏՏ-ում բարձր մակարդակի շատ լուծումներ կան

Երեւանում հոկտեմբերի 14-ին կայացել է HIVE Summit 2017-ը՝ Hacking Silicon Valley խորագրով, որին մասնակցել են հայտնի դեմքեր ամերիկյան ՏՏ շուկայից, մասնավորապես՝ Սիլիկոնյան հովտից:

«Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում կայացած միջոցառումը կազմակերպել էր HIVE-ը, որը Հրայր եւ Աննա Հովնանյան հիմնադրամի նախաձեռնությունն է:

Itel.am-ը զրուցել է միջոցառման խոսնակներից ԱՄՆ դեմոկրատական կուսակցության ազգային հանձնաժողովի գլխավոր տեխնոլոգիական տնօրեն (CTO) Րաֆֆի Գրիգորյանի հետ: Նախկինում նա զբաղեցրել է Uber ընկերության Առաջատար տեխնոլոգիաների կենտրոնի ինժեներական գծով տնօրենի եւ Twitter-ի փոխնախագահի պաշտոնները:

- Մեր նախորդ զրույցի ընթացքում շեշտել էիք, որ Հայաստանը պետք է շարժվի արհեստական բանականության լուծումների ուղղությամբ: Վերջին մեկ տարվա ընթացքում նկատելի փոփոխություններ տեսնու՞մ եք:

-Այո, նկատում եմ, որ բավական շատ բան է կատարվում: Իր գործունեությունն է մեկնարկել FAST հիմնադրամը, եւ այս օրերին նրանք մեքենայական ուսուցման դասընթացներ են իրականացնում: PicsArt-ն իր հերթին վերջերս նման թրեյնինգ կազմակերպեց: Շատերն են այս ուղղությամբ աշխատում, եւ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանն ուժեղ է մաթեմատիկայի, գիտության եւ ինժեներության ուղղություններում, կարծում եմ՝ մեծ շարժում կա սրա շուրջ: Իհարկե, կցանկանամ ավելին տեսնել, բայց կարծում եմ՝ ճիշտ ուղղությամբ ենք առաջ գնում:

Նարինե Դանեղյանն ու Րաֆֆի Գրիգորյանը
photo © Մեդիամաքս

- Ձեր կարծիքով, ի՞նչն է այս պահին պակասում հայաստանյան ՏՏ-ին:

- Իրադրությունը, իրականում շատ չի փոխվել, բայց բաներ կան, որ բարելավվել են: Կարծում եմ՝ շատացել են մարդիկ, որոնք ցանկանում են ներգրավվել, եւ միջազգային մենթորներ, որոնք ցանկանում են կա՛մ սեփական փորձը ներդնել, կա՛մ ընկերություններին դուրս բերել գլոբալ շուկա:

Բայց, միաժամանակ, միշտ առկա է ֆինանսավորման, շուկայի խնդիրը, այն բանավեճը, թե արդյո՞ք պրոդուկտը պետք է լինի լոկալ, թե գլոբալ շուկայի համար:

Լավ է դա թե վատ, սա այն է, ինչին բախվում ենք վերջին երկու տարիների ընթացքում: Ուղղակի ներկայում ընկերությունները փորձում են ավելի մեծ մասշտաբայնություն ապահովել:

Իմ այցի ընթացքում ես մի շարք հայկական ստարտափների հետ աշխատեցի Impact Hub-ում եւ շատ եմ տպավորված այնտեղ տեսածս ընկերություններով: Չէի սպասում, որ նման բարձր մակարդակի լուծումներ կան, օրինակ՝ շախմատի արհեստական բանականության լուծումը: Նման մակարդակ հնարավոր չէր տեսնել 5 տարի առաջ: Պատկերացնում եմ, թե ինչի դա կարող է հանգեցնել 5 տարուց:

Րաֆֆի Գրիգորյանը
photo © Մեդիամաքս

Փոփոխությունները նկատելի են, ուղղակի հարկավոր է դրանք դիտարկել երկարաժամկետ, օրինակ, 5 տարվա կտրվածքով:

- Ո՞րն է այն առանցքային փոփոխությունը, որը կարող է արագացնել հայաստանյան ՏՏ-ի աճը:

- Մեզ հարկավոր են ավելի շատ ընկերություններ, որոնք գործունեություն կծավալեն միջազգային ասպարեզում կամ կունենան հայտնի բրենդ: Հարկավոր են ավելի շատ  հաջողակ օրինակներ: Պետք է շարունակել մարդկանց ոգեշնչել, որ լայն մտածեն: Չեմ ասում, որ նրանք այսօր չունեն այդ մտածողությունը: Բայց միշտ կարեւոր է ունենալ կոնկրետ օրինակներ. «Սա հնարավոր է» արտահայտությունը միշտ հրաշքներ է գործում: Ահա թե որտեղ է էկոհամակարգը փորձում լրացնել բացերը:

- Այս ամառ թողեցիք մասնավոր ոլորտը եւ տեղափոխվեցիք հանրային ոլորտ՝ սկսելով աշխատել ԱՄՆ դեմոկրատական կուսակցության ազգային հանձնաժողովում: Որքանո՞վ է հանրային ոլորտում աշխատանքը տարբերվում մասնավորից:

- Շատ բան է փոխվել: Այն ռեսուրսները, որոնք ունես հանրային ոլորտում, էապես տարբերվում են նրանցից, որ ունես տեխնոլոգիական ոլորտում: Ես հանրային ոլորտ եմ եկել երկու ընկերություններում աշխատանքից հետո, որտեղ ունեի ներքին բյուջե, որը  կարող էի ուղղել այն ամենի իրագործմանը, ինչը կցանկանայի: Հանրային ոլորտում մենք փորձում ենք գործել ավելի մտածված եւ ուշադիր: Կարծում եմ՝ կարեւոր է կարողանալ հավասարակշռել եւ հասկանալ այդ երկու տարբեր աշխարհները:

- Uber-ից հեռանալը բա՞րդ որոշում էր:

- Ոչ, ես ավարտել էի այն, ինչ պետք է անեի: Նույնը պատահեց նաեւ Twitter-ի դեպքում: Ես այն լքեցի այն բանից հետո, երբ ծառայությունը կարգավորվեց: Uber-ից էլ գնացի, երբ գործարկեցինք առաջին ինքնավար կառավարվող ավտոմեքենաները: Ես ավարտում եմ որեւէ շրջափուլ, եւ հետո գնում ու նոր բան եմ փորձում:

Րաֆֆի Գրիգորյանը
photo © Մեդիամաքս

Այսօր ԱՄՆ-ի քաղաքական ասպարեզը մի փոքր կոտրված է, եւ ճիշտ ժամանակն է՝ փորձել նոր բան անել:

- ԱՄՆ-ը շուրջ մեկ տարի է՝ նոր նախագահ ունի: Ինչպիսի՞ն է Թրամփի ազդեցությունն այսօր ամերիկյան ՏՏ ոլորտի վրա:

- Թրամփը բեւեռացնող կերպար է, անկախ նրանից, թե որ ոլորտից եք: Նա շատ ակտիվ է օգտագործում Twitter-ը, հարթակ, որը ես եմ կառուցել, իսկ Twitter-ն այսօր ամենամեծ բարձրախոսներից է:

Ազդեցությունը միայն Սիլիկոնյան հովտին չի վերաբերվում: Ամբողջ ԱՄՆ-ն է մասնատված վիճակում՝ մեր ներկայիս նախագահի պատճառով, եւ բոլորս փորձում ենք հասկանալ, թե ինչպես արձագանքել ստեղծված իրավիճակին:   

- Վերջերս ամերիկացի ՏՏ դեմքերը միմյանց հետ թեժ բանավեճերի մեջ էին, թե արդյո՞ք արհեստական բանականությունը առաջիկայում կարող է իրենից լուրջ վտանգ ներկայացնել: Ի՞նչ եք Դուք կարծում այդ հարցի շուրջ:

- Իմ կարծիքով, ամեն ինչ կարող է դառնալ վտանգ՝ սխալ կառավարելու դեպքում:
Ըստ իս, իրական խնդիրն այն է, թե ինչպես ես կառավարում ալգորիթմները: Պետք է աշխատել այն ուղղությամբ, որ հասկանանք բոլոր այն տեխնոլոգիաները, որոնք աշխարհ ենք ուղարկում եւ այն հետեւանքները, որ կարող են դրանք ունենալ: Այստեղ հարցը ոչ այնքան վտանգն է, այլ այն, թե ինչպես անել, որ դրանք ընթանան ճիշտ ուղղությամբ:

-Վերջում՝ ի՞նչ գրքեր խորհուրդ կտաք կարդալ մեր ընթերցողին:

-Տեխնոլոգիաների եւ առաջնորդության տեսակետից խորհուրդ կտայի կարդալ Turn the Ship Around! գիրքը, որը սովորեցնում է ինչպես մտածել ընկերություն ղեկավարելիս: Մյուս գիրքը, որը խորհուրդ կտամ, Creativity, Inc.: Overcoming the Unseen Forces That Stand in the Way of True Inspiration-ն է: Այն պատմում է, թե ինչպես է ստեղծվել Pixar ընկերությունը:   

Րաֆֆի Գրիգորյանի հետ զրուցել է Նարինե Դանեղյանը
Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի